Description

I. Nám da là gì?

Nám da là hiện tượng rối loạn sắc tố da do hắc tố melanin phát triển quá mức ở lớp đáy và trung bì tạo thành hiện tượng hội tụ không đều màu gây ra các đốm tròn nhỏ, sậm màu mất thẩm mỹ trên da.

Nám da thường gặp nhất ở phụ nữ 20 -50 tuổi (phụ nữ trong độ tuổi sinh sản), trong đó nám da ở phụ nữ khi mang thai và nám da sau sinh khá phổ biến. Nam giới ít khi bị nám da hơn nữ giới. Bệnh cũng liên quan đến đến địa lý, chủng tộc, màu da khi mà phụ nữ châu Á, da màu có tỷ lệ nám da cao hơn so với phụ nữ da trắng.

II. Nguyên nhân hình thành nám da

Nguyên nhân gây nám da có thể được giải thích do rối loạn sắc tố thứ phát. Điều này có thể đến từ nguyên nhân nội sinh, ngoại sinh hoặc đôi khi là sự kết hợp của cả hai.

1. Nguyên nhân nội sinh

Do suy giảm nội tiết tố nữ: Khi phụ nữ gặp vấn đề suy giảm nội tiết tố, da bắt đầu khô, tuyến bã nhờn giảm hoạt động. Hai yếu tố này tác động khiến cho da bị nhăn đi và phản xạ của da đối với ánh nắng cũng giảm. Da hấp thụ ánh nắng mặt trời nhiều hơn, làm xuất hiện tình trạng sạm, nám.
Do hình thành gốc tự do: Trong quá trình chuyển hóa bình thường của cơ thể, gốc tự do luôn luôn được tạo ra. Kèm theo sự tác động từ các yếu tố bên ngoài, sự tích tụ gốc tự do gia tăng sẽ phá hủy màng tế bào, làm cho da nhăn, sạm, nám.
Lạm dụng mỹ phẩm, chứa nhiều chì, paraben, corticoid: Mỹ phẩm trắng da cấp tốc khiến da mỏng,dễ bị cháy nắng gây nám da, tàn nhang.

2. Nguyên nhân ngoại sinh

Tiếp xúc ánh nắng mặt trời gay gắt: các tia bức xạ UVA, UVB có trong ánh nắng kích thích tế bào hắc tố, đặc biệt là trên nền da có tiềm ẩn dị ứng do hóa chất, sẽ trực tiếp gây ra rối loạn sắc tố da, đồng thời thúc đẩy lão hóa da, ung thư da và gián tiếp gây nám da.
Bệnh lý viêm, nhiễm trùng nhiễm độc: tình trạng da bị viêm nhiễm do một tổn thương khác, khi đã biểu hiện trên bề mặt da nếu không được điều trị kịp thời sẽ dẫn đến những tổn thương nặng hơn như tình trạng nám da
Dị ứng da tại chỗ: Sử dụng các sản phẩm kem bôi, các sản phẩm chăm sóc da không phù hợp với cơ địa da rất dễ gây nên tình trạng kích ứng, mẩn đỏ, dị ứng, bong tróc. Nếu không được xử lỹ kịp thời rất dễ dẫn đến tình trạng nám da
Dinh dưỡng không hợp lý: Chế độ ăn uống, sinh hoạt chưa phù hợp, làn da không được bổ sung chất cần thiết, dẫn đến da khô, nứt nẻ, dễ bị tác động bởi các yếu tố bên ngoài.

III. Triệu chứng của bệnh nám da

1. Nám da có triệu chứng như thế nào?

Rối loạn chuyển hóa sắc tố da thường xuất hiện ở má, trán, mũi. Khi ra nắng nám thường đậm màu hơn. Các vùng da, đặc biệt da mặt có màu nâu vàng, nâu đậm không đồng nhất, xuất hiện thành từng chấm nhỏ hoặc thành từng đám sậm màu. Các vị trí hay tiếp xúc với ánh nắng mặt trời như mặt, cổ, cánh tay… là các vị trí thường hay bị nám da. Đặc biệt là nám da trên mặt thường đối xứng hai bên.

2. Phân biệt các loại nám da

Nám được chia làm 3 loại phổ biến:

1.1. Nám mảng

Nám mảng được hình thành do các tế bào melanocyte đưa hắc sắc tố melamin lên trên lớp biểu bì vào trong lớp tế bào sừng từ đó gây ra nám mảng. Các hắc sắc tố sẽ ngày càng lan rộng do sự tiếp xúc của da với ánh nắng mặt trời. Qua thời gian dài nám sẽ lan ra càng rộng và màu cũng đậm hơn.

III. Triệu chứng của bệnh nám da

1. Nám da có triệu chứng như thế nào?

2. Phân biệt các loại nám da

Nám được chia làm 3 loại phổ biến:

1.1. Nám mảng

Loại nám này nếu không trị sớm sẽ trở nên nặng hơn và khó chữa trị. Nám mảng thường là loại nám phổ biến ở phụ nữ hiện nay, những mảng nám lớn càng ngày càng đậm lên làm cho nhan sắc của nhiều chị em xuống cấp. Gây ảnh hướng lớn đến tâm lý của chị em ảnh hướng công việc và cuộc sống của nhiều người.

1.2. Nám đốm (nám chân sâu)

Nám đốm là loại nám xuất hiện trên da theo từng nốt tròn, có kích thước to bằng đầu đũa. Loại nám này xuất do việc sắc tố melanin tổng hợp ở lớp biểu bì sâu nhất tạo thành chân nám.

Nám chân sâu thường xuất hiện ở những phụ nữ trên 30 hay trong thời kỳ tiền mãn kinh do nguyên nhân chủ yếu là rối loạn nội tiết tố trong cơ thể.

1.3. Nám hỗn hợp

Nám hỗn hợp bao gồm nám mảng và nám chân sâu. Sự xuất hiện loại nám trên da làm cho việc điều trị trở nên khó khăn hơn. Và vấn đề thẩm mỹ trên gương mặt cũng trở nên tồi tệ hơn.

Loại nám này nếu điều trị không tốt sẽ làm cho sắc tố melanin hình thành nhiều hơn tạo nên những mảng lớn có màu đen như tình trạng cháy da.

3. Phân biệt nám và tàn nhang khác nhau như thế nào?

Nám da và tàn nhang có đặc điểm nhận diện tương đối giống nhau. Tuy nhiên đây là hai vấn đề da hoàn toàn khác nhau và có những phương pháp điều trị riêng biệt. Nhiều chị em thường hay bị nhầm lẫn giữa nám và tàn nhang dẫn đến sai lầm trong việc sử dụng các biện pháp điều trị.

Nám da: Nám da là các đốm sẫm màu với nhiều mức độ đậm nhạt. Thường xuất hiện đối xứng 2 bên má, môi trên, cằm, trán,… Nám đặc trưng bởi màu sắc sẫm, nâu hoặc thâm vàng, có nhiều kích thước nhưng thường lớn hơn tàn nhang.

Tàn nhang có màu sắc đa dạng hơn nám da với màu nâu sẫm, nâu nhạt, vàng, đỏ, xám, đen. Độ đậm tàn nhang thay đổi theo cường độ ánh sáng mặt trời, vậy nên mùa hè thì tàn nhang đậm hơn mùa đông. Kích thước của tàn nhang thường nhỏ hơn so với nám da, các đốm có thể nhỏ như đầu tăm cho đến hạt vừng.

IV. Nám da ảnh hưởng đến cuộc sống của bạn như thế nào?

Nám chủ yếu xuất hiện trên da mặt, vùng má với những mảng, đốm sậm màu ngay trên khuôn mặt, nám da gây ra rất nhiều phiền toái đến cuộc sống như mất tự tin, ngại giao tiếp nơi công cộng, da lão hóa nhanh,ảnh hưởng đến hạnh phúc gia đình, tâm lý bị ảnh hưởng.., nhất là đối với phái nữ.

V. Phương pháp phòng tránh nám da như thế nào?

Tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời từ 10h đến 15h: Vì lúc này các tia bức xạ hoạt động mạnh nhất và có thể làm tổn thương làn da.
Bôi kem chống nắng: trước khi ra ngoài cần bôi kem chống nắng trước 15 – 30 phút, loại kem chống nắng được lựa chọn cần có chỉ số SPF tối thiểu là 30. Cần bôi lại sau mỗi 2h hoặc nhiều lần hơn nếu da đổ nhiều mồ hôi hoặc đi bơi.
Che chắn làn da bằng các trang phục chống nắng: mũ rộng vành, áo quần hay váy chống nắng có thể hạn chế sự tác động trực tiếp của tia nắng lên da.
Chế độ dinh dưỡng: Rau quả tươi có thể giúp có được làn da khỏe, đẹp. Uống nhiều nước cũng rất cần thiết cho da cũng như các hoạt động khác của cơ thể. Một chế độ dinh dưỡng giàu các Vitamin A, E, C hay Omega-3,… sẽ đẩy lùi tiến trình lão hóa da, giảm thiểu nguy cơ nám da. Bạn cũng nên hạn chế bia rượu.
Các thức ăn gây nóng, các thức ăn làm sung huyết da có thể hạn chế được nám da cũng như các vấn đề tăng sắc tố khác trên da.Sử dụng mỹ phẩm được kiểm định an toàn: Các mỹ phẩm có thể chứa những chất có hại cho da, trong đó có chất bào mòn da và khiến cho da dễ bị nám. Vì vậy, không nên sử dụng các mỹ phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ, các loại mỹ phẩm không an toàn cho da, và một điều cần lưu ý là lựa chọn mỹ phẩm phù hợp với từng loại da của mỗi người.
Đi khám bác sĩ da liễu khi có các vấn đề trên da: Không để tình trạng nám da quá lâu rồi mới đi khám, vì việc phát hiện và điều trị sớm sẽ đem lại hiệu quả cao hơn. Tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc hay các sản phẩm không rõ nguồn gốc, vì có thể làm cho nám da nặng nề thêm

VI. Vì sao nên tham gia quá trình hỗ trợ điều trị nám sớm?

Nám da mới hình thành ở giai đoạn đầu cần phát hiện và điều trị sớm sẽ cho hiệu quả tốt và nhanh chóng loại bỏ tận gốc nám. Các trường hợp không được phát hiện và điều trị sớm hoặc chữa trị không hiệu quả sẽ có thể gây ra không ít vấn đề đáng lo ngại như sau:

Nám ăn sâu, phát triển thành nhiều mảng hơn
Nám càng để lâu càng điều trị khó khăn hơn
Nám khiến cho da bị khô và lão hóa nhanh
Chi phí trị nám tăng lên gấp nhiều lần

Nếu chữa trị nám da ngay từ giai đoạn đầu khi vết nám còn ít và chưa nghiêm trọng thì có thể áp dụng các biện pháp đơn giản kết hợp với chăm sóc và bảo vệ làn da sẽ khắc phục nhanh chóng và dễ dàng, tiết kiệm chi phí. Nếu không điều trị ngay các vết nám đã tồn tại trên da, hay ngăn chặn các vết nám đang hình thành từ trong lớp biểu bì sẽ dẫn tới việc nám lan rộng nhanh chóng và việc điều trị sẽ mất nhiều thời gian cũng như khó đem lại hiệu quả cao.

Tàn nhang

1. Tàn nhang và các loại thường gặp

Tàn nhang là một trong các vấn đề về da thường gặp, là những đốm nâu nhỏ thường xuất hiện ở những vùng da tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời như: tàn nhang ở má, tàn nhang trên mặt, tàn nhang ở tay chân,… Thực tế các đốm tàn nhang là những mảng màu hoặc mảng tăng sắc tố thừa dưới da, dù không nguy hiểm cho sức khỏe nhưng ảnh hưởng xấu đến thẩm mỹ.

Tàn nhang được phân thành 2 loại là tàn nhang và vết đồi mồi, về hình thái của hai loại có thể khá giống nhau nhưng đặc điểm và sự phát triển là khác nhau. Xác định tình trạng da là tàn nhang hay đồi mồi giúp điều trị hiệu quả hơn.

Cụ thể đặc điểm của hai loại tàn nhang như sau:

1.1. Tàn nhang (Ephelides)

Đây là mảng sắc tố da do di truyền, xuất hiện trên da từ khá sớm khi bạn chỉ khoảng 2 – 3 tuổi. Sau đó khi da tiếp xúc với ánh nắng nhiều hơn, tàn nhang cũng xuất hiện nhiều không chỉ ở mặt mà còn ở các vùng da cơ thể khác như: ngực, cổ, cánh tay, bàn tay,…

Tàn nhang có thể là bẩm sinh hoặc do môi trường ảnh hưởng

Tàn nhang có thể có nhiều loại màu sắc tùy vào sắc tố da từng người như: nâu đậm, nâu nhạt, đỏ,… Khi bạn già đi, tàn nhang có thể biến mất hoặc nhạt đi. Ngoài ra vào mùa đông, do da tiếp xúc ít hơn với ánh nắng mặt trời nên các nốt tàn nhang cũng thường mờ hơn so với mùa hè.

Đặc điểm phân biệt giữa tàn nhang và đồi mồi là tàn nhang có kích thước các nốt từ 1 – 2 mm hoặc lớn hơn, có đường viền bất thường không xác định rõ.

1.2. Đồi mồi (Solar lentigines)

Đồi mồi khác với tàn nhang là xuất hiện khá muộn, thường khi bạn già đi và độ tuổi từ 50 trở đi thường xuất hiện đồi mồi nhiều nhất. Đồi mồi còn được gọi là vết đen hay đốm đồi mồi do có màu vàng nhạt đến nâu đậm tùy theo sắc tố da, không mờ dần vào mùa đông hoặc theo thời gian.

Bất cứ vùng da nào trên cơ thể có tiếp xúc với ánh nắng mặt trời đều có thể xuất hiện các nốt đồi mồi như: lưng, ngực, mặt, cẳng tay, bàn tay, cẳng chân,… Khác với các vết tàn nhang thường không có ranh giới xác định rõ thì các nốt đồi mồi có đường viền khá rõ ràng.

Cả hai loại tàn nhang đều là lành tính, không ảnh hưởng đến sức khỏe. Tuy nhiên cần chú ý nếu các nốt bất thường trên da có đặc điểm sau là dấu hiệu của ung thư da: đau, có đường viền hình răng cưa, gây lở loét trên da, các nốt trên da không đối xứng, đường kính lớn hơn 6mm, tạo thành các gờ nổi trên bề mặt da,…

2. Nguyên nhân tàn nhang hình thành

Nguyên nhân dẫn đến tàn nhang được các nhà khoa học kết luận là sự kết hợp giữa yếu tố môi trường và yếu tố di truyền. Vì thế, tàn nhang dễ xảy ra ở những người có làn da sáng, có liên quan đến gen MC1R cung cấp hướng dẫn hình thành sắc tố da. Tuy nhiên, gen này không ảnh hưởng đến tất cả các cả thể theo cùng một cách, tác động thông qua 2 loại melanin là Pheomelanin và eumelanin.

Yếu tố môi trường lớn nhất là nguyên nhân dẫn đến hình thành tàn nhang là ánh nắng mặt trời, vừa kích thích xuất hiện tàn nhang vừa khiến các nốt tàn nhang đậm màu hơn theo thời gian. Điều này lí giải tại sao ở nhiều người, tàn nhang mờ dần vào mùa đông hoặc khi tiếp xúc ít với ánh nắng mặt trời, đậm hơn vào mùa hè.

Ngoài ra, sự hình thành của tàn nhang cũng ảnh hưởng bởi 1 số yếu tố khác như: chế độ ăn uống, điều trị bằng liệu pháp hormone như dùng thuốc tránh thai, mỹ phẩm chăm sóc da,…

3. Làm gì để loại bỏ tàn nhang?

Tàn nhang không phải là vấn đề sức khỏe nghiêm trọng và không cần điều trị. Tuy nhiên, tàn nhang ảnh hưởng rất lớn đến thẩm mỹ, đặc biệt là những tàn nhang xuất hiện ở mặt. Do vậy, làm gì để xóa bỏ tàn nhang hoặc làm mờ các đốm da này là chủ đề được nhiều người quan tâm, nhất là các chị em phụ nữ.

Có một số phương pháp loại bỏ tàn nhang được áp dụng phổ biến hiện nay gồm:

Điều trị tàn nhang bằng tia Laser.
Sử dụng mặt nạ hóa học.
Điều trị bằng phương pháp áp lạnh.
Sử dụng các sản phẩm như AHA (alpha hydroxy acid) và TCA (trichloroacetic acid).
Các loại kem chứa thành phần retinol.

Dựa trên nguyên nhân và tình trạng nám da, bác sĩ da liễu sẽ gợi ý phương pháp nào điều trị nám da là tốt nhất. Các sản phẩm chứa AHA và TCA được bán khá phổ biến trên thị trường, bạn có thể mua và sử dụng mà không cần kê đơn bác sĩ. Tuy nhiên, sử dụng không đúng cách có thể gây kích ứng da, trước hết hãy dùng thử trên một vùng da nhỏ và theo dõi các dấu hiệu của da.

Điều trị tàn nhang bằng laser là phương pháp nhanh, hiệu quả

Ngoài dùng chất hóa học thì điều trị tàn nhang bằng laser là phương pháp hiệu quả nhanh, tiện lợi được nhiều người lựa chọn. Một số loại tia laser có khả năng tái tạo bề mặt phân đoạn da, từ đó làm mờ tàn nhang ở các vùng da tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời. Khi sử dụng tia laser này trên da, các tế bào sắc tố biểu bì cũ bị đào thải, phản ứng dẫn đến tái tạo collagen và hình thành collagen mới.

Sau điều trị, da vẫn có thể tái phát tàn nhang do tiếp xúc với ánh nắng mặt trời hoặc tia UV từ các nguồn ánh sáng khác. Do vậy, để ngừa tàn nhang tái phát, cần lưu ý bảo vệ da tốt dưới ánh nắng mặt trời bằng kem chống nắng phổ rộng cùng mũ, nón, quần áo chống nắng khi ra ngoài.

Điều trị nám | tàn nhang